Wiadomości » Wrocław »
Mieszkanka Kromnowa ratuje dwa ewangelickie kościoły
Mieszkanka Kromnowa ratuje dwa ewangelickie kościoły
Dwa XVIII-wieczne zabytkowe kościoły poewangelickie, ostatnie, jakie ocalały w gminie Stara Kamienica, są odnawiane dzięki uporowi Zofii Świątek. - Nie znam drugiej osoby tak zdeterminowanej i skutecznej w ratowaniu mienia po ewangelikach - mówi Wojciech Kapałczyński, konserwator zabytków.
Zofia Świątek od dziecka pamięta, że w ewangelickim kościele w jej rodzinnym Kromnowie trzymano siano i paszę, okna były zabite deskami, a rodzice ostrzegali, że tam straszy. - Mówiono, że to niemieckie, obce i czekano, aż się zawali, żeby zrobić tam parking - wspomina. - Wstyd mi za wszystkich, którzy doprowadzili świątynię do takiego stanu.
Pani Zofia, sekretarz gminy Stara Kamienica, w której leży Kromnów, latami pisała do Ministerstwa Kultury o pieniądze. Stale jej odmawiano i wreszcie, po czterech latach jej uporu minister dał pieniądze na remont dachu. Resztę wystarała u marszałka, trochę dorzuciła gmina - w sumie 1,8 ml zł.
Ruina, która straszyła pośrodku wsi, ma już dach z łupka, wstawione okna, naprawione elewacje, podłogi i empory, jest odwodniona i wyposażona w instalacje. Do końca roku kościół będzie zupełnie gotowy. - Coś trzeba zostawić potomnym. Po prostu mamy obowiązek ratować, co się da, przez szacunek dla tych, którzy tu kiedyś mieszkali - mówi pani Zofia, która zabrała się za kolejny, również XVIII-wieczny zabytkowy kościół w Wojcieszycach. Już udało się przełożyć dach, zaczynają się prace stolarskie.
Kromnów i Wojcieszyce to małe wsie, gdzie ocalały dwa ostatnie kościoły ewangelickie w gminie, w której nie ma ewangelików. Według Wojciecha Kapałczyńskiego, jeleniogórskiego konserwatora zabytków, na Dolnym Śląsku jest około 50 poewangelickich kościołów, które popadają w ruinę. Parafie ewangelickie ich nie chcą, bo ich przejęcie nałożyłoby na nie obowiązek remontowania, a na to nie mają środków ani wiernych (w regionie są cztery tysiące ewangelików). Parafie katolickie z kolei mają swoje problemy (choć po wojnie część ewangelickich kościołów przejęli katolicy i prawosławni).
- To obiekty pozostawione same sobie, skazańcy z wyrokiem - mówi Kapałczyński. - Nie do uratowania, jeśli nie znajdzie się lider, z pomysłem i taką osobowością jak pani Zofia. To ona przekonała wójta i mieszkańców, którzy byli przeciwni. Nie znam na Dolnym Śląsku drugiej osoby, która by tak skutecznie ratowała poewangelickie mienie. Wystąpię z wnioskiem o odznaczenie jej za ratowanie zabytków.
Dr Piotr Oszczanowski, historyk sztuki: - Zawsze słyszę tylko, że nic nie da się zrobić z takimi zabytkami. Epatuje się bezradnością, wszyscy rozkładają ręce - za co i kto ma ratować te kościoły. A pani Zofia Świątek przełamała bariery mentalne. Jestem pełen najwyższego uznania za świadomość i odpowiedzialność. I za determinację, dzięki której wyszła poza sferę pomysłów i skutecznie odnawia świątynie. Zbudowanie nowej wiejskiej sali byłoby tańsze i prostsze niż prace konserwatorskie w zabytku, a ona jednak podjęła ten ciężar.
W kościele w Wojcieszycach będzie sala widowiskowa, a w kościele w Kromnowie - galeria.
- Nie chciałam profanować świątyni, ale jakoś trzeba je wykorzystać. Zrobiliśmy w gminie burzę mózgów i wyszło, że najlepiej wyeksponować prace licznych artystów, którzy osiedli w Górach Izerskich. Poza tym od nas jest kilka kilometrów do Jeleniej Góry i liczymy, że będziemy mogli gościć jeleniogórski teatr i filharmonię.
- Fascynujące, że te kościoły nadal będą służyć, choć w innej roli - dodaje dr Oszczanowski. - To zresztą jest nieuchronny proces w Kościele, bo wiernych ubywa i kiedyś trzeba będzie odpowiedzieć na pytanie, co zrobić z pustymi świątyniami. W Amsterdamie spałem i kupowałem książki w byłych kościołach, robi się w nich place zabaw, mieszkania. Może to właśnie pani Zofia pokaże innym wójtom, proboszczom, konserwatorom, że jednak się da?
Źródło: Gazeta Wyborcza Wrocław
http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35751,9735772,Mieszkanka_Kromnowa_ratuje_dwa_ewangelickie_koscioly.htmlDodano: 07-06-2011 11:00Odsłon: 340
Dodano: 07-06-2011 11:00
Odsłon: 340